Η Ελληνική Γλώσσα ζωντανή στη Μασσαλία!

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΕΜΟΣ


E ίναι γνωστό ότι οι Έλληνες συνδέονται με τη Γαλλία από τον 7ο προ Χριστού αιώνα. Το 630 π.Χ. Έλληνες από τη Φώκαια της Ιωνίας (βορειοδυτικά της Σμύρνης) έκτισαν τη Μασσαλία. Οι σημερινοί Μασσαλιώτες Γάλλοι είναι υπερήφανοι για την Ελληνική καταγωγή τους. Οι Φωκαείς ήταν τολμηροί θαλασσοπόροι. Πρώτοι αυτοί κατασκεύασαν πλοία (νήες) με 50 κουπιά και γρήγορα ανάδειξαν την πατρίδα τους σε μεγάλη ναυτική δύναμη και επλούτισαν. Εκτός από τη Μασσαλία σε γαλλικό έδαφος και συγκεκριμένα στην Κορσική, ίδρυσαν το 565 π.Χ. την Αλαλία.

Από τη Μασσαλία ορμώμενοι ίδρυσαν κατόπιν άλλες πόλεις. Σπουδαιότερη είναι η Νίκαια, την οποία ίδρυσαν το 300 π.Χ. και την ονόμασαν Νίκαια σε ανάμνηση της νίκης τους κατά των Λιγύρων. Οι Φωκαείς ίδρυσαν και τη μόνη Ελληνική αποικία στο βορειοανατολικό άκρο της Ισπανίας στην Καταλονία, την πόλη Εμπόριον. Φαίνεται λίγο παράξενο το όνομα, αλλά πρέπει να ξέρουμε την βασική αρχική σημασία της λέξης Εμπόριον = τόπος όπου γίνονται συναλλαγές, εμπόριο. Εμπορεύομαι = (η πρώτη σημασία) = βρίσκομαι σε πορεία για εμπόριο, έμπορος (εν πορεία ευρισκόμενος) = ταξιδιώτης, ο ταξιδεύων για εμπόριο. Ξεκίνησε σαν τόπος διεξαγωγής εμπορίου και κατόπιν έγινε πόλη με το όνομα Εμπόριον.

Ερχόμαστε τώρα στη σημερινή παρουσία των ομογενών στη Μασσαλία της Γαλλίας. Οι Έλληνες που έφθασαν εκεί πριν από 2.630 χρόνια με την πάροδο του χρόνου αφομοιώθηκαν από το γηγενές στοιχείο. Οι σημερινοί Μασσαλιώτες στην πλειοψηφία τους έχουν στις φλέβες τους αίμα Ελληνικό, αλλά αισθάνονται Γάλλοι.
Στους νεότερους χρόνους κατά περιόδους εγκαταστάθηκαν εκεί αρκετοί Έλληνες. Οι πιο πολλοί εγκαταστάθηκαν στη δεκαετία 1920-1930. Το 1944 οι Έλληνες της Μασσαλίας ίδρυσαν την «Ελληνική Ένωση Μασσαλίας».... Έτσι, απέκτησαν τον δικό τους σύλλογο. Ένα χρόνο αργότερα ίδρυσαν Σχολείο. Στην αρχή, με έξοδα της Ελληνικής Ένωσης νοικιαζότανε μια αίθουσα και πληρώνονταν οι δάσκαλοι που μάθαιναν τα Ελληνικά στους μικρούς μαθητές, όπως μας πληροφορεί η Ιωάννα Μουσικούδη-Hatterer καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Μονπελιέ, υπεύθυνη του Ελληνικού Σχολείου Μασσαλίας.

Σ’ αυτό το σχολείο φοίτησαν οι παππούδες πολλών σημερινών μαθητών του Ελληνικού Σχολείου Μασσαλίας, ανάμεσά τους και ο σημερινός πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης, η οποία εξακολουθεί να υφίσταται ως Ομογενειακός Σύλλογος στη Μασσαλία με πλούσια πολιτιστική δράση. Από το σχολικό έτος 1971-1972 αποσπάται δάσκαλος από το Ελληνικό Κράτος και τηρείται μαθητολόγιο για τους μαθητές του Ελληνικού Σχολείου Μασσαλίας. Στο μαθητολόγιο αυτό οι εγγεγραμμένοι μαθητές για πρώτη χρονιά είναι 49. Το επόμενο σχολικό έτος οι μαθητές που γράφτηκαν ήταν 149… Η κάθε αυτή αύξηση των μαθητών μας κάνει να υποθέσουμε πως είτε ο δάσκαλος έκανε πολύ καλά τη δουλειά του, είτε, μόλις μαθεύτηκε πως λειτουργεί σχολείο με δάσκαλο αποσπασμένο από το Ελληνικό κράτος, όλοι οι Έλληνες της Μασσαλίας έσπευσαν να γράψουν τα παιδιά τους…

Σήμερα το Ελληνικό Σχολείο Μασσαλίας καλύπτει τρεις βαθμίδες εκπαίδευσης: Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο και σ’ αυτό εγγράφονται κατά μέσο όρο γύρω στα 60 παιδιά. Πέντε εκπαιδευτικοί απασχολούνται στα τμήματα Ελληνικής γλώσσας. Μία νηπιαγωγός, υπεύθυνη και του Νηπιαγωγείου στην κοντινή πόλη του Port de Bouc, δύο δασκάλες και δύο φιλόλογοι. Το Σχολείο στεγάζεται στους χώρους που παραχωρούν για το σκοπό αυτό οι δύο μεγάλοι Ομογενειακοί Σύλλογοι της Μασσαλίας, η Ελληνική Ένωση καθώς και η Ελληνική Κοινότητα Μασσαλίας, που ιδρύθηκε το 1976.

Παρ’ όλες τις δυσκολίες, τα εμπόδια πάντα υπερπηδούνται και οι μαθητές του σχολείου μπαίνουν στην διαδικασία εκμάθησης της Ελληνικής γλώσσας, αποκτώντας παράλληλα μια στενή σχέση με την Ελλάδα, με τον Ελληνικό τρόπο ζωής, τις γιορτές, τα τραγούδια, τις γεύσεις, τα Ελληνικά ήθη και έθιμα. Διδάσκοντες και διδασκόμενοι λειτουργούν επικοινωνιακά και συνεργάζονται αρμονικά σε ένα διαπολιτισμικό περιβάλλον.

Το θέατρο παίζει πρωτεύοντα ρόλο στην διαδικασία εκμάθησης της Ελληνικής γλώσσας στο Ελληνικό Σχολείο Μασσαλίας για κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης. Οι μαθητές μαθαίνουν στα ελληνικά, είτε πολυσέλιδους ρόλους (εκεί που το επίπεδο γλωσσομάθειας το επιτρέπει), είτε απλά μια πρόταση (για τους πιο μικρούς μαθητές ή τους αρχαρίους). Έτσι, κάθε χρόνο, στο τέλος της σχολικής χρονιάς, οι μαθητές του σχολείου παρουσιάζουν αρχαίες Ελληνικές κωμωδίες ειδικά προσαρμοσμένες στις γλωσσικές τους δεξιότητες, καθώς και σύγχρονα έργα, πάντα με μεγάλη επιτυχία και αποσπώντας τον θαυμασμό γονέων, προξενικών αρχών και τοπικών Ελληνικών παραγόντων.

Ανάμεσα στις παραστάσεις που ανέβηκαν με επιτυχία από το Ελληνικό Σχολείο Μασσαλίας, ήταν ο «Πλούτος» (2005) και οι «Αχαρνείς» (2007) του Αριστοφάνη. Σύγχρονα έργα ήταν «Σαν τον Οδυσσέα» (2003: έργο σχετικό με την ελληνική μετανάστευση). «Η Αθήνα άλλοτε και τώρα» (έργο σχετικό με τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα), «Παρακαλώ περιμένετε» (2006: κωμωδία ηθών). Η ενασχόληση με την αρχαία Ελληνική κωμωδία αποτελεί πολύτιμο μάθημα ιστορίας για τους μαθητές, ενώ οι ζωντανοί διάλογοι των σύγχρονων έργων δημιουργούν λεξιλογικό πλούτο που εντυπώνεται στην μνήμη τους και βοηθά ανεκτίμητα στην παραγωγή προφορικού λόγου.

Στο Ελληνικό Σχολείο Μασσαλίας προσφέρονται μαθήματα σε ενήλικες, σε καθημερινή βάση, προγραμματισμένα αργά το απόγευμα. Η διδασκαλία των Ελληνικών σε ενήλικες ακολουθεί την αναδιαρθρωμένη έκδοση του Κοινού Ευρωπαϊκού Πλαισίου αναφοράς για την γλωσσική εκμάθηση, διδασκαλία και αξιολόγηση. Έτσι, ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα εκμάθησης της Ελληνικής διαρκεί 6 χρόνια, τα οποία περιλαμβάνουν 6 επίπεδα. Μετά την ολοκλήρωση των έξι αυτών επιπέδων, οι μαθητές του Ελληνικού Σχολείου Μασσαλίας μπορούν να παρακολουθήσουν τα μαθήματα λογοτεχνίας σε εβδομαδιαία δίωρη βάση. Με τον τρόπο αυτό, οι μαθητές που έχουν κατακτήσει ένα αρκετά προχωρημένο επίπεδο Ελληνομάθειας, έρχονται σε επαφή με τον πλούτο της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Εκτός από τα παραπάνω η Ομογένεια της Μασσαλίας λειτουργεί και ιστοσελίδα για την εκμάθηση της Ελληνικής γλώσσας με μεγάλη επιτυχία.

Όπως βλέπουμε, οι Έλληνες του εξωτερικού είναι δυο φορές Έλληνες. Εκτός από τον αγώνα που κάνουν για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της ζωής, όπως όλοι μας, υποβάλλονται και σε πρόσθετους αγώνες, για να διατηρήσουν την Ελληνικότητά τους και να μη κόψουν τον ομφάλιο λώρο που τους συνδέει με την Ελλάδα που λατρεύουν.

makelio