Παγκοσμιοποίηση ή όχι;

Όλοι συμφωνούν πως η παγκόσμια οικονομία ασθενεί, όμως η διάγνωση της ασθένειας εξαρτάται από τη γεωγραφική θέση του καθενός.

Στη Ουάσιγκτον, οι κατηγορίες στρέφονται προς τη Κίνα, η οποία κατηγορείται για πρόκληση ανεργίας και οικονομικής ανισορροπίας στην Αμερική, εξαιτίας της νομισματικής πολιτικής που ακολουθεί.

Στη Κορέα και στη Βραζιλία.... κατηγορούν την αμερικανική Κεντρική Τράπεζα για τη δική της επεκτατική νομισματική πολιτική, που δημιουργεί κινδύνους οικονομικών φουσκών στις αναδυόμενες οικονομίες. Στο Βερολίνο πάλι, ρίχνουν το φταίξιμο στην δημοσιονομική ασυδοσία, και στην απουσία μεταρρυθμίσεων των υπολοίπων ευρωπαϊκών χωρών, και των ΗΠΑ.

Καθώς οι οικονομίες του κόσμου διαπλέκονται όλο και περισσότερο, οι αποφάσεις που παίρνονται σε μια γωνιά του πλανήτη, αντηχούν σε κάποια άλλη, προκαλώντας απρόβλεπτες συνέπειες. Το πρόβλημα που δημιουργήθηκε με τα αμερικανικά στεγαστικά δάνεια δεν οφείλονταν μόνο σε εσωτερικές αρρυθμίες, αλλά και σε διεθνείς τάσεις που ανάγκασαν τις τράπεζες να ανεβάσουν τα σπρέντς. Η αμερικανική κρίση εξελίχθηκε σε παγκόσμια, εξαιτίας διεθνών συγκυριών.

Η απουσία παγκόσμιων θεσμών, που θα μπορούσαν να παίξουν ρόλο συντονιστή ή τελικού δανειστή, επιδείνωσε τη κρίση και καθυστέρησε την ανάκαμψη. Και σήμερα, βλέπουμε πως μεμονωμένες δημοσιονομικές, νομισματικές, και συναλλαγματικές πολιτικές, διασχίζουν τα εθνικά σύνορα, και απειλούν με νομισματικούς πολέμους και με μέτρα προστατευτισμού.

Το πώς αντιμετωπίζουμε αυτές τις προκλήσεις, αποτελεί το σημαντικότερο οικονομικό ζήτημα της εποχής μας.

Μια προσέγγιση, την οποία προτιμούν οι τεχνοκράτες αλλά και πολλοί πολιτικοί, είναι η καταφυγή σε μια ακόμη μεγαλύτερη παγκόσμια διακυβέρνηση. Τα παγκόσμια προβλήματα απαιτούν παγκόσμιες λύσεις, που σημαίνει ενδυνάμωση κάποιων παγκόσμιων οργανισμών όπως είναι το ΔΝΤ, και αύξηση του ρόλου κάποιων φόρουμ όπως αυτό των G-20, με εφαρμογή αυστηρότερων διεθνών κανόνων και κριτηρίων.

Μια άλλη προσέγγιση είναι αυτή που θεωρεί τη παγκόσμια διακυβέρνηση ανεπαρκή, και που προτιμά την πιο προσεκτική και πιο περιορισμένη εκδοχή της οικονομικής παγκοσμιοποίησης. Αυτή η στρατηγική βασίζεται στον περιορισμό της παγκόσμιας οικονομίας, και στην αύξηση του ρόλου της εθνικής. Μπορεί να ακούγεται σαν προστατευτισμός, όμως σαν μέθοδος διασφαλίζει την παγκοσμιοποίηση.

Από τη στιγμή που η Κίνα εντάχθηκε στον ΠΟΕ το 2001, δεν μπορούσε πλέον να βασίζεται σε δασμούς και επιδοτήσεις. Για αυτό και ξεκίνησε να στηρίζει τις επιχειρήσεις της μέσω ενός υποτιμημένου νομίσματος. Το πλεόνασμά της αυξήθηκe αλματωδώς, δημιουργώντας όμως παγκόσμιες οικονομικές ανισορροπίες, και εντάσεις στις οικονομικές της σχέσεις με την Αμερική.

Η παγκόσμια οικονομία θα τα πήγαινε καλύτερα αν υπήρχαν λιγότεροι περιορισμοί στις βιομηχανικές πολιτικές της Κίνας (και άλλων αναπτυσσόμενων χωρών). Και αν κοιτάξουμε προς το μέλλον, όσοι θέλουν τη Κίνα να επαναφέρει μια εμπορική ισορροπία, θα πρέπει να της προσφέρουν κάποια ανταλλάγματα, όπως π.χ. το να εξαιρεθεί από τους κανόνες του Π.Ο.Υ. περί επιδοτήσεων.

Όταν οι νέες οικονομίες έκαναν ανοίγματα στην παγκοσμιοποίηση, υπέθεσαν πως η ροή κεφαλαίων θα συντελούσε στην οικονομική τους ανάπτυξη. Πίστευαν πως οι μακροοικονομικές πολιτικές και οι σαφείς κανόνες (με τη στήριξη των διεθνών οικονομικών θεσμών) θα τους βοηθούσε να αντιμετωπίσουν τις όποιες αρνητικές συνέπειες προέκυπταν. Όμως οι διεθνείς χρηματαγορές αποδείχθηκαν λίγες. Δεν παρουσιάστηκαν καν, όταν υπήρχε η ανάγκη τους.

Αυτό οδήγησε τις χώρες αυτές να προχωρήσουν σε βήματα προστασίας της οικονομίας τους, πλην όμως με μεγάλο κόστος. Αναγκάστηκαν να υιοθετήσουν στρατηγικές, όπως την νομισματική παρέμβαση και τη συσσώρευση συναλλάγματος, εξάγοντας την δική τους αστάθεια προς τις άλλες χώρες. Θα είχαν όμως καλύτερη εξέλιξη, αν δεν είχαν ανοιχτεί στη παγκόσμια οικονομία εξ αρχής.

Όσοι επιθυμούν μεγαλύτερη παγκόσμια διακυβέρνηση, προειδοποιούν πως χωρίς αυστηρότερους διεθνείς οικονομικούς κανόνες, η οικονομία θα είναι πάντα ασταθής. Οι οικονομολόγοι αγκαλιάζουν την έννοια του ελεύθερου εμπορίου επειδή είναι προς το καλό όλων. Και το άνοιγμα μιας οικονομίας στις παγκόσμιες αγορές, έχει τα καλά του. Μια παγκόσμια οικονομία αποτελούμενη από χώρες που επιδιώκουν το ιδιαίτερο συμφέρον τους μπορεί να μην είναι «παγκοσμιοποιημένη», όμως θα είναι ανοιχτή. Η ισορροπία μεταξύ εθνικών αναγκών και διεθνών κανόνων, θα πρέπει να στηρίζεται στη πολιτική πραγματικότητα. Αν πάμε σε μια εκτεταμένη παγκόσμια διακυβέρνηση, θα καταλήξουμε να έχουμε πολλούς κανόνες και περιορισμούς, τους οποίους αναγκαστικά θα πρέπει να παραβιάζουμε.

S.A.-Daily Star

Πηγή