Τo άγχος μέσα σε φυσιολογικά όρια μας βοηθάει στο να είμαστε καλοί και αποδοτικοί στη δουλειά μας και γενικότερα στην επίτευξη των στόχων μας. Η υπερβολική πίεση, όμως, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στην καρδιά, στο αγγειακό και στο ανοσοποιητικό σύστημα και αλλαγές σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου.Στην πραγματικότητα το στρες μπορεί να συγκριθεί με την πίεση που ασκεί ένας γλύπτης σε ένα κομμάτι μαρμάρου: με τη σωστή πίεση μπορεί να γίνει ένα αριστούργημα αλλά με πάρα πολλή πίεση το μάρμαρο μπορεί να γίνει κομμάτια...
Η Adriana Galvan, νευρολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Λος Άντζελες, έχει ασχοληθεί εκτενώς με τη μελέτη της επίδρασης του στρες στη λειτουργία του εγκεφάλου σε έφηβους και σε ενήλικες.
«Οι μελέτες σχετικά με το άγχος και τις επιπτώσεις του στη γνωστική λειτουργία επικεντρώνονται ως επί το πλείστον σε περιπτώσεις χρόνιου, σοβαρού και τραυματικού στρες, όπως όταν μιλάμε για παιδική κακοποίηση ή παραμέληση», δήλωσε η Galvan.
«Η τελευταία μας έρευνα έχει αντικείμενο τις επιπτώσεις του φυσιολογικού καθημερινού άγχους και των ορμονών του στρες στη λήψη αποφάσεων κατά τη διάρκεια της εφηβείας».
Όταν είμαστε εκτεθειμένοι σε άγχος, ο εγκέφαλος ερμηνεύει το γεγονός ως μια απειλητική κατάσταση. Ο υποθάλαμος απελευθερώνει την ορμόνη Arh, η οποία διεγείρει την υπόφυση για την παραγωγή της ορμόνης ACTH. Η ACTH διεγείρει τα επινεφρίδια, που βρίσκονται στην κορυφή των νεφρών, για την παραγωγή της αδρεναλίνης και της κορτιζόλης, την αύξηση της αρτηριακής πίεσης και του καρδιακού ρυθμού. Όταν η αγχωτική κατάσταση τελειώσει, ο ιππόκαμπος (στον εγκέφαλο) σταματά την παραγωγή αυτών των ορμονών, ώστε το σώμα να μπορεί να επιστρέψει στην προηγούμενη φυσιολογική του κατάσταση.
Το στρες επηρεάζει τη μνήμη, την προσοχή, την επιθετικότητα και την αποφασιστικότητα
Μελέτες σε ζώα δείχνουν ότι το χρόνιο στρες προκαλεί μείωση του μεγέθους των νευρώνων σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου, όπως ο ιππόκαμπος και ο προμετωπιαίος φλοιός, που εμπλέκονται στις λειτουργίες της μνήμης και της προσοχής.
Το χρόνιο στρες προκαλεί επίσης αύξηση του μεγέθους των νευρώνων στην αμυγδαλή, το τμήμα του εγκεφάλου που συνδέεται με την επιθετικότητα, το φόβο και την ανησυχία. Αυτές οι αλλαγές στον εγκέφαλο μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα του ατόμου να λαμβάνει αποφάσεις.
Προσωπική υπόθεση η διαχείριση του άγχους
Ο τρόπος που ένα άτομο ανταποκρίνεται στο στρες μπορεί να είναι πολύ διαφορετικός ανάλογα με τις προηγούμενες εμπειρίες του. Ένας παράγοντας άγχους, όπως οι σχολικές εξετάσεις ενεργοποιούν το ‘’κύκλωμα’’ άγχος, το οποίο απενεργοποιείται όταν ο παράγοντας άγχους εξαφανιστεί.
Αυτό μπορεί να αλλάξει για διάφορους λόγους, όπως οι επαναλαμβανόμενες πιέσεις, η αδυναμία ενός ατόμου να προσαρμοστεί στον παράγοντα άγχους ή η έλλειψη ικανότητάς του να απαλλαγεί από το άγχος μόλις ο στρεσογόνος παράγοντας παύσει να υφίσταται.
Οι διαφορές μεταξύ εφήβων και ενηλίκων
Η Galvan παρακολουθεί τα επίπεδα άγχους στους συμμετέχοντες στη μελέτη 4 φορές την ημέρα. Όταν ένα άτομο αναφέρει υψηλά ή χαμηλά επίπεδα στρες, οδηγείται αμέσως στο εργαστήριο για αξιολόγηση.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι η μεγαλύτερη πηγή άγχους για τους εφήβους είναι οι γονείς, ενώ για τους ενήλικες το άγχος τείνει να προέρχεται από την εργασία.
Υπάρχουν επίσης διαφορές με βάση την ώρα της ημέρας. Οι περισσότεροι ενήλικες έχουν περισσότερο στρες το πρωί, τη στιγμή που οι έφηβοι στην πλειοψηφία τους στρεσάρονται νωρίς το απόγευμα. Τα στοιχεία δείχνουν επίσης ότι οι έφηβοι παρουσιάζουν μεγαλύτερη γνωστική εξασθένηση, όταν έχουν άγχος, από τους ενήλικες.
Στο εργαστήριο γίνεται αξιολόγηση των επιπέδων της κορτιζόλης, εξηγεί η Galvan. «Αναμένουμε ότι τα ημερήσια μοντέλα της κορτιζόλης θα διαφέρουν μεταξύ ενηλίκων και εφήβων και ότι η διάκριση αυτή θα συσχετίζεται με τα επίπεδα του στρες. Προηγούμενη εργασία έχει δείξει ότι, υπό τις ίδιες συνθήκες στρες, οι έφηβοι απελευθερώνουν μεγαλύτερη ποσότητα κορτιζόλης από τους ενήλικες».
Οι συμμετέχοντες υποβάλλονται επίσης σε λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI), που επιτρέπει στους ερευνητές να διαπιστώσουν ποια τμήματα του εγκεφάλου εργάζονται κατά τη διάρκεια ενός συγκεκριμένου καθήκοντος.
Οι ερευνητές προβλέπουν ότι τα ευρήματα της συγκεκριμένης μελέτης θα προσφέρουν χρήσιμες πληροφορίες για πολλούς τομείς, όπως η ψυχιατρική, η ψυχολογία, η παθολογία και η εκπαίδευση.
Η μελέτη παρέχει επίσης αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με το πώς οι επιπτώσεις του στρες στην γνωστική λειτουργία και τη λειτουργία του εγκεφάλου διαφοροποιούνται για κάθε άτομο αλλά και σχετικά με το αν οι έφηβοι είναι πιο ευαίσθητοι σε περιβαλλοντικές εντάσεις. Πρόκειται για στοιχεία που θα βοηθήσουν σημαντικά στην πρόληψη και τη θεραπεία του στρες, ειδικά σε κλινικές περιπτώσεις.
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου