Το Facebook του 12ου αιώνα

Βρίσκονται στον εντυπωσιακό ναό του Ανγκορ Βατ από τον 12ο αιώνα, σιωπηλές φρουροί, με μια μάλλον αισθησιακή και με τίποτα ερωτική αύρα, κάνοντας τον επισκέπτη μύστη μιας ατμόσφαιρας που μπορεί και να μη νιώθει την ανάγκη να ερμηνεύσει. Ομως η ταυτότητα των 1.786 γυναικείων μορφών που είναι χαραγμένες στον διάσημο ινδουιστικό ναό της Καμπότζης δεν προβλημάτισε αρκετά κανέναν από τους Δυτικούς αρχαιολόγους που τον εξερεύνησαν, μέχρι τη στιγμή που ένας Αμερικανός ερασιτέχνης ερευνητής βάλθηκε να φτιάξει το παζλ.

Ο Κεντ Ντέιβις πρωτοεπισκέφτηκε το Ανγκορ Βατ το ...
2005, αφού για πολλά χρόνια η πρόσβαση δεν ήταν εφικτή, εξαιτίας της παρουσίας των Ερυθρών Χμερ στην περιοχή. «Πήγα στο Ανγκορ ως τουρίστας και αιφνιδιάστηκα όταν πρόσεξα αυτές τις γυναικείες φιγούρες», λέει στον «Independent». «Δεν ήμουν προετοιμασμένος για κάτι τέτοιο. Το ανθρώπινο στοιχείο σε αυτά τα ανάγλυφα με ταρακούνησε και θέλησα να μάθω ποιες ήταν αυτές οι μορφές. Ρώτησα έναν από τους ξεναγούς μας και μου είπε ότι οι γυναίκες αυτές προορίζονταν να υπηρετούν τον βασιλιά από τη στιγμή που θα βρισκόταν στους ουρανούς».
Ομως ο Κεντ Ντέιβις δεν ικανοποιήθηκε από αυτή την ερμηνεία και επιστρέφοντας στη Φλόριντα, όπου ζει, αναζήτησε στη βιβλιογραφία κάποιες πιο πειστικές απαντήσεις. Υστερα από πέντε χρόνια και πολλές επισκέψεις στο Ανγκορ Βατ, άρχισε να ανακαλύπτει σιγά σιγά ενδιαφέροντα στοιχεία. Μια ομάδα ειδικών του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν ανέλυσε ψηφιακές φωτογραφίες των γυναικών και σύμφωνα με τα συμπεράσματα που παρουσίασε σε ακαδημαϊκή συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη, υπάρχουν τουλάχιστον οχτώ διαφορετικοί τύποι προσώπου, αντανακλώντας ίσως την ποικιλία των εθνοτήτων στο βασίλειο των Χμερ.

«Απεικονίζονται περίπου 1.800 γυναικεία πρόσωπα. Πρόκειται για ένα Facebook του 12ου αιώνα κι όμως, κανείς μέχρι πρόσφατα δεν είχε ακούσει κάτι γι' αυτά. Ο συγκεκριμένος ναός ήταν ο μεγαλύτερος που έχτισαν οι Χμερ και οπωσδήποτε έβαλαν στο εσωτερικό του στοιχεία που είχαν μεγάλη σημασία γι' αυτούς και για το βασίλειό τους». Ερευνα στην έρευνα, μελέτη στη μελέτη, κομματάκι κομματάκι, το παζλ διαγράφεται πιο ξεκάθαρα.

Η ανάπτυξη του πολιτισμού των Χμερ ήταν, όπως εκτιμάται, μητριαρχικής λογικής και οι γυναίκες ήταν απελευθερωμένες και ισχυρές. Πολλές γίνονταν βασίλισσες, αφού ο θρόνος περνούσε άνετα στις γυναίκες διαδόχους. Από τις εκατοντάδες γυναικείες φιγούρες που πλαισιώνουν τον ναό του Ανγκορ Βατ, άλλες επιτελούσαν έναν ρόλο άλλες κάποιο διαφορετικό. Οπως εξηγεί ο Τρουντ Γιάκομπσον, καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Κουίνσλαντ, οι devatas που είναι τοποθετημένες στις πόρτες του ναού, ήταν φρουροί που μπορεί και να αποφάσιζαν για το ποιος θα εξασφάλιζε πρόσβαση από τον πεζό κόσμο στον υπερφυσικό. Αλλες που πετούν ή χορεύουν, ήταν υπεύθυνες για τη μεταφορά των ψυχών κ.ο.κ.

Το 50% των τουριστών που επισκέπτονται την Καμπότζη φτάνουν εκεί για να θαυμάσουν το εντυπωσιακό συγκρότημα ναών του Ανγκορ, που κατασκευάστηκε τον 12ο αιώνα και κατά τους επόμενους δύο αιώνες εγκαταλείφθηκε, για άγνωστους λόγους, από τον λαό των Χμερ. Μόνο το 2007 ο αριθμός των επισκεπτών στην Καμπότζη άγγιξε τα 2.000.000, οι μισοί εκ των οποίων έκαναν την απαραίτητη στάση στο Σίεμ Ριάπ, προκειμένου να επισκεφτούν το μεγαλειώδες συγκρότημα, που έχει εντυπωσιάσει επιστήμονες, αρχαιολόγους και απλούς περιηγητές με την περίτεχνη και μυστηριακή διακόσμηση των στοιχείων του.

Δεν είναι τυχαίο ότι το Ανγκορ Βατ θεωρείται από το ομορφότερα και επιβλητικότερα μέρη του πλανήτη, εντυπωσιάζοντας ταυτόχρονα με την ποικιλία των τεχνοτροπιών στην κατασκευή των ναών, που ολοκληρώθηκε σε τέσσερις διαφορετικές περιόδους, στη διάρκεια τεσσάρων αιώνων.

Για πολλά χρόνια το Ανγκορ ήταν απομονωμένο, κρυμμένο μέσα στην πυκνή, απροσπέλαστη ζούγκλα που καλύπτει την περιοχή στο κέντρο της Καμπότζης. Το ανακάλυψαν Γάλλοι αποικιοκράτες πριν από 150 χρόνια, ερευνώντας την περιοχή και προσπαθώντας να ανακαλύψουν αν κρύβεται κάποια αλήθεια πίσω από τις φήμες των τοπικών φυλών για «ναούς χτισμένους από θεούς ή γίγαντες». Οι περισσότεροι θεωρούσαν τους μύθους αυτούς απλά παραμύθια, ενώ ορισμένοι είχαν την πεποίθηση ότι επρόκειτο για μια «χαμένη πόλη της αυτοκρατορίας της Καμπότζης». Οι ναοί ανακαλύφθηκαν το 1860 από έναν Γάλλο ιεραπόστολο και φυσιοδίφη, που έκτοτε ξεκίνησε εκτενή έρευνα και προγράμματα συντήρησης. Οι προσπάθειές του συνεχίστηκαν μέχρι το 1968, οπότε ο πόλεμος του Βιετνάμ διέκοψε τις μελέτες του. Σήμερα, είναι γνωστό ότι το Ανγκορ ήταν η μεγάλη πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας των Χμερ, από την ίδρυσή της το 880 έως περίπου το 1225.

Η κατασκευή του Ανγκορ Βατ ανάγεται στους χρόνους διακυβέρνησης του αυτοκράτορα Suryavarman ΙΙ (1113 - 1150). Το εντυπωσιακό συγκρότημα των 100 πέτρινων ναών κοντά στο Σίεμ Ριάπ είναι η μεγαλύτερη κατασκευή θρησκευτικής λατρείας στον κόσμο, σύμβολο της ακμής της αυτοκρατορίας των Χμερ -την εποχή της κατασκευής είχε τον έλεγχο της Καμπότζης, του Λάος, μέρους του Βιετνάμ και τμήματος της Ταϊλάνδης- και αποτελεί ένα μεγαλούργημα τέχνης και αρχιτεκτονικής. *



Πηγή