Τουλάχιστον ένα μέρος του κόσμου δεν έχει προχωρήσει ακόμη σε νομισματικό πόλεμο. Και είναι η Ευρωζώνη. Με την εισαγωγή του ενιαίου νομίσματος, τα μέλη της εγκατέλειψαν μια για πάντα κάθε επιλογή νομισματικής υποτίμησης το ένα έναντι του άλλου, ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δείχνει πως θα είναι η τελευταία τράπεζα του κόσμου που θα παρέμβει στις αγορές συναλλάγματος ή θα προχωρήσει σε νέο γύρο ποσοτικής χαλάρωσης. Παρά ταύτα, όπως έχουν δείξει οι έρευνες του ΔΝΤ, οι εμπορικές ανισορροπίες μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωζώνης έχουν διευρυνθεί μετά την εισαγωγή του ευρώ. Και με δεδομένες τις δυσκολίες που συνεπάγεται η εγκατάλειψη του εργαλείου της νομισματικής υποτίμησης, δεν είναι να απορεί κανείς που πολλές κυβερνήσεις θα ήθελαν να το επανακτήσουν.Ο Σάιμον Τίλφορντ του Κέντρου για την Ευρωπαϊκή Μεταρρύθμιση έγραψε πρόσφατα.... ένα άρθρο με τίτλο «Τι σημαίνουν οι νομισματικοί πόλεμοι για την Ευρωζώνη». Αυτό που παρατηρεί είναι ότι το εμπόριο της Ευρωζώνης με το υπόλοιπο του κόσμου είναι σε γενικές γραμμές σε ισορροπία και πως κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει την ΕΚΤ για πολιτικές που τροφοδοτούν την υποτίμηση του ευρώ.
Υπάρχουν ωστόσο μεγάλες εξωτερικές ανισορροπίες μέσα στους κόλπους της Ευρωζώνης, με χώρες όπως η Γερμανία και η Ολλανδία να έχουν μεγάλα πλεονάσματα έναντι άλλων χωρών, όπως η Ισπανία και η Ιταλία, που έχουν μεγάλα ελλείμματα. Και όμως δεν αναλαμβάνεται καμία προσπάθεια για τη διόρθωση αυτών των ανισορροπιών μέσα στη ζώνη του ευρώ, διαπιστώνει. Έτσι η Ισπανία πρέπει να περιορίσει το εξωτερικό της έλλειμμα χωρίς καμία υποχρέωση των πλεονασματικών χωρών να περιορίσουν τα πλεονάσματά τους. Στην πραγματικότητα ο Σ. Τίλφορντ υποδεικνύει ότι η Γερμανία μπλόκαρε τις συζητήσεις για τις παγκόσμιες ανισορροπίες στην τελευταία συνάντηση των G20 υποστηρίζοντας ότι είναι δουλειά των ελλειμματικών χωρών να βάλουν τα δημοσιονομικά τους σε τάξη. Αυτό σημαίνει ότι οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου θα πρέπει να περιμένουν μόνο από τη ζήτηση εκτός Ευρωζώνης για να ξεπεράσουν τα σημερινά προβλήματά τους. «Με δυο λόγια, η Ευρωζώνη εξαρτάται από τη ζήτηση που θα προκύψει κάπου αλλού στον κόσμο για να διασφαλίσει τη σωτηρία της», καταλήγει.
Αποκαταστάθηκε η γαλλογερμανική συνεννόηση, πλην όμως…
Μετά από αλλεπάλληλες αψιμαχίες, η Γαλλία και η Γερμανία τα ξαναβρίσκουν. Σε αντάλλαγμα για την αποδοχή πιο ήπιων κυρώσεων σε βάρος των χωρών που παραβιάζουν τους κανόνες δημοσίου ελλείμματος και δημοσίου χρέους της ΕΕ από πλευράς Γερμανίας, η Γαλλία συγκατάνευσε στο γερμανικό αίτημα να ανοίξουν ξανά οι ευρωπαϊκές συνθήκες, προκειμένου να δημιουργηθεί ένας μόνιμος μηχανισμός για την αντιμετώπιση των μελλοντικών κρίσεων δημόσιου χρέους. Η συμφωνία τους αυτή ενέχει μια καλή και μια κακή πλευρά.
Η καλή πλευρά έγκειται στο ότι η γαλλογερμανική συνεννόηση ενισχύει τις πιθανότητες να καταφέρει η ΕΕ να αντιμετωπίσει το ενδεχόμενο στάσης πληρωμών ενός κράτους μέλους της. Τα οφέλη ενός μόνιμου μηχανισμού είναι προφανή: θα προστατέψει τους φορολογούμενους από το βάρος της διάσωσης των δημοσιονομικά σπάταλων κρατών και θα ενθαρρύνει τις αγορές να επιβάλουν πειθαρχία στις κυβερνήσεις που ακολουθούν υπερβολικά χαλαρές δημοσιονομικές πολιτικές. Σε μια νομισματική ένωση που μέχρι στιγμής δεν κατάφερε να βρει τρόπους να επιβάλει στα μέλη της μια πειθαρχία στους κανόνες του ευρώ, ο κίνδυνος μιας στάσης πληρωμών είναι ίσως ο καλύτερος τρόπος για να αποφευχθεί ο ανεύθυνος δανεισμός. Ορισμένες χώρες φοβούνται ότι μια τέτοια ρύθμιση θα αυξήσει το κόστος δανεισμού τους. Αυτός ακριβώς είναι ο στόχος.
Η κακή πλευρά έχει δύο διαστάσεις. Καταρχήν η υποχώρηση της Γερμανίας συνεπάγεται τη δραστική εξασθένιση των κυρώσεων που είχαν αρχικά προταθεί για τους δημοσιονομικούς παραβάτες της Ευρωζώνης. Με βάση τις προτάσεις της Επιτροπής, οι κατά συρροή και κατ’ εξακολούθηση δημοσιονομικοί παραβάτες θα υφίστανται κυρώσεις, εκτός κι αν η πλειοψηφία των κρατών μελών ψηφίσει εναντίον των κυρώσεων αυτών. Με βάση τους όρους της συμφωνίας δηλαδή, οι κυρώσεις θα επιβάλλονται μόνο αν οι Υπουργοί Οικονομικών ψηφίσουν σε πρώτο στάδιο ότι μια χώρα παραβίασε τους κανόνες και μετά από 6 μήνες ξαναψηφίσουν ότι δεν έκανε τίποτα για να διορθώσει το σφάλμα της. Πρόκειται για ένα καθεστώς σκληρότερο από το σημερινό, παρά ταύτα είναι αμφίβολο αν θα δούμε ποτέ τα κράτη μέλη να τιμωρούν τους εταίρους τους επειδή περιήλθαν σε μια θέση όπου μπορούν να βρεθούν και τα ίδια.
Συν τοις άλλοις, το να αφήσουμε το ζήτημα της επιβολής κυρώσεων στις διαθέσεις των κρατών μελών αυξάνει τις πιθανότητες οι κυρώσεις αυτές να επιβληθούν τελικά μόνο στα μικρά κράτη. Και κάτι τέτοιο θα είναι πολύ αρνητικό για την ευρωπαϊκή συνοχή.
Η δραστική εξασθένιση των μηχανισμού των κυρώσεων καθιστά ακόμα πιο ισχυρή την ανάγκη για ίδρυση ενός μηχανισμού αναδιάρθρωσης. Αλλά εδώ προκύπτει ένα άλλο πρόβλημα: η δημιουργία ενός τέτοιου μηχανισμού είναι αρκετά αβέβαιη. Για να υπάρξει αλλαγή των ευρωπαϊκών συνθηκών, απαιτείται συμφωνία και των 27 κρατών-μελών. Ακόμη και η ίδια η Γερμανία μπορεί να μην καταφέρει να πείσει το συνταγματικό της δικαστήριο να επιτρέψει αλλαγές στις ευρωπαϊκές συνθήκες. Ενώ τα πολλά θολά σημεία της γαλλογερμανικής συμφωνίας παρέχουν στους αντιπάλους της ίδρυσης μόνιμων ευρωπαϊκών μηχανισμών άφθονο χώρο ελιγμών.
Η κρίση που έπληξε το Μάιο την Ευρωζώνη δεν έχει υποχωρήσει στην πραγματικότητα. Και είναι ανησυχητικά τα σημάδια κάμψης της αποφασιστικότητας της Ευρώπης να αντιμετωπίσει τα δημοσιονομικά της προβλήματα. Αν η Ευρώπη δεν καταφέρει να αξιοποιήσει τα διδάγματα της τελευταίας κρίσης, η επόμενη κρίση θα τις τα θυμίσει με τρόπο οδυνηρό.
Πηγή
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου