Η λέξη της ημέρας - Σακαφλιάδες

Αν κάποιοι είναι «ορίτζιναλ» Τρικαλινοί και όχι «φερτοί», έλκουν δηλαδή την καταγωγή τους από τα Τρίκαλα, τότε σίγουρα δε γλιτώνουν την περιπαικτική προσωνυμία Σακαφλιάδες. Τι σχέση έχει όμως η προσωνυμία αυτή με το Σακαφλιά, το «ντερβίσικο παιδί» που ενέπνευσε στον Τρικαλινό βάρδο Βασίλη Τσιτσάνη το πασίγνωστο τραγούδι «Στα Τρίκαλα στα δυο στενά σκοτώσανε το Σακαφλιά» και την ιστορία του; Ήταν υπαρκτό πρόσωπο ή προϊόν της λαϊκής φαντασίας;

Η λαϊκή παράδοση λέει ότι ο Σακαφλιάς ήταν Τρικαλινός, ένας μποέμ τύπος, «παιδί της πιάτσας», ωραίος άντρας και καρδιοκατακτητής, που έζησε την εποχή του Μεσοπολέμου και βρέθηκε στις φυλακές Τρικάλων, καταδικασμένος σε ισόβια κάθειρξη για ανθρωποκτονία από πρόθεση. Όπως προκύπτει και από τους στίχους του Τσιτσάνη, ο Σακαφλιάς έπεσε «ηρωικώς» από ανθρώπινο χέρι. Πού δολοφονήθηκε; Στα στενά του Βαρουσιού, της όμορφης παραδοσιακής συνοικίας των Τρικάλων, σε καρτέρι που του έστησαν και τον μαχαίρωσαν, επειδή είχε αναστατώσει την τοπική κοινωνία με τα καμώματά του ή στα «Δυο Στενά» της φυλακής των Τρικάλων, όπως ονόμαζαν δύο στενούς διαδρόμους ανάμεσα στο κυρίως κτίριο και τον ψηλό εξωτερικό τοίχο, επειδή θέλησε να διεκδικήσει το βιδάνιο (γκανιότα) των παράνομων παιχνιδιών για λογαριασμό του από τον τσιρίμπαση (μπαρμπουτιέρη);

Όλες οι υπάρχουσες αξιόπιστες μαρτυρίες (Μπαγιαντέρας, Η. Πετρόπουλος, Β. Πάνου) συνηγορούν υπέρ της δεύτερης άποψης. Σε ένα από τα σκόρπια στιχάκια που παραδίδει ο Πετρόπουλος κατονομάζεται και ο φονιάς του Σακαφλιά: «Το Σακαφλιά σκοτώσανε / κι οι μάγκες μαραζώσανε. / Βρε Αντωνίτση κερατά / συ σκότωσες το Σακαφλιά». Μετά το θάνατό του ο Σακαφλιάς έγινε θρύλος και λαϊκή παράδοση: «Δεν τον ξεχνούμε, βρε παιδιά, το φίλο μας το Σακαφλιά»


Από την Άσπρη Λέξη