Οι βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές της Ευρωζώνης άρχισαν να ξεκαθαρίζουν και δεν είναι καθόλου ευχάριστες. Ή μπορεί να μην είναι. Εξαρτάται από το ποιον πιστεύεις: τους οικονομολόγους της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ή τους συναδέλφους τους του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου;Οι οικονομολόγοι της ΕΚΤ προβλέπουν ένα λαμπρό μέλλον που θα μας έρθει ως καρπός των νέων προγραμμάτων λιτότητας τα οποία υιοθετήθηκαν, ή ίσως επιβλήθηκαν στις σπατάλες μεσογειακές χώρες και την Ιρλανδία – για να μην αναφερθούμε στη ελάχιστα λιγότερο σπατάλη Γαλλία. Σύμφωνα με την άποψη των οικονομολόγων της ΕΚΤ, με τον περιορισμό των ελλειμμάτων θα επιστρέψει η εμπιστοσύνη του ιδιωτικού τομέα στην Ευρώπη και θα ανοίξει μια νέα εποχή βιώσιμης ανάπτυξης για τη ζώνη του ευρώ.
Μην είστε καθόλου σίγουροι γι’ αυτό, προειδοποιούν οι οικονομολόγοι του ΔΝΤ. Η σημερινή λιτότητα θα θέσει τέλος στην υπάρχουσα πολύ εύθραυστη ευρωπαϊκή ανάκαμψη, θα περιορίσει την ανάπτυξη και τα φορολογικά έσοδα, και θα καταστήσει ακόμη δυσκολότερο τον περιορισμό των ελλειμμάτων για την Ελλάδα και τις άλλες χώρες.
Εν τω μεταξύ η υποτίμηση του δολαρίου... όπως είναι σε τελική ανάλυση ο στόχος της αμερικανικής FED που προωθεί ένα δεύτερο γύρο ‘ποσοτικής χαλάρωσης’ – οδηγεί στην ανατίμηση του ευρώ, γεγονός που δεν επιτρέπει να ελπίζουμε βάσιμα ότι μια στρατηγική βασισμένη στις εξαγωγές μπορεί να αποτελέσει ένα βιώσιμο δρόμο προς την ανάπτυξη και την ευημερία της Ευρώπης. Ιδίως από τη στιγμή που η Κίνα κατέστησε σαφές ότι δεν προβλέπεται η εγκατάλειψη της χειραγώγησης του γουάν στο εγγύς μέλλον.
Παρά ταύτα φαίνεται να υπάρχει ευρύτατη συμφωνία ως προς ορισμένα άλλα σημεία. Το πρώτο εξ αυτών είναι πως δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι τα προγράμματα λιτότητας θα ξεπεράσουν τη δοκιμασία των εκλογών σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες. Ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί αντιμετωπίζει σκληρή αντιπαράθεση στα σχέδια του για παράταση της ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 62 από τα 60 έτη και μετά τις εκλογές του 2012 μπορεί να βρεθεί εκτός προεδρίας, μαζί με το σχετικά μετριοπαθές μεταρρυθμιστικό του πρόγραμμα. Υπάρχουν πλέον ενδείξεις ότι η σοσιαλιστική κυβέρνηση της Ισπανίας μπορεί να μην αντέξει και πολύ ενώ το πρόγραμμα λιτότητας που έχει υιοθετήσει ίσως τροποποιηθεί από την διάδοχη κυβέρνηση. Ούτε πρέπει να απορεί κανείς για τις διαδηλώσεις στους δρόμους της Αθήνας. Το ποσοστό ανεργίας της Ελλάδας αυξήθηκε από 9,6% πέρσι σε 12% φέτος και, σύμφωνα με τα συνδικάτα, οδεύει προς τα ισπανικά επίπεδα του 20%. Αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση Παπανδρέου θα δυσκολευτεί υπερβολικά να επιμείνει στο πρόγραμμα λιτότητας. Από τη στιγμή που τα φορολογικά έσοδα μειώνονται και οι πληρωμές για τα τοκοχρεολύσια του δημόσιου χρέους θα αγγίξουν το 8% του ΑΕΠ ως το 2013, εκτιμά η Citigroup, η Ελλάδα θα δυσκολευτεί πάρα πολύ να αποφύγει τη χρεοκοπία. Και είναι πολύ πιθανόν πως και η Ιρλανδία δεν θα μπορέσει να αποφύγει την αναδιάρθρωση, από τη στιγμή που το έλλειμμά της ξεπέρασε το 30% του ΑΕΠ μετά την τελευταία διάσωση της Anglo-Irish Bank.
Το αν η τροποποίηση του ενός ή του άλλου προγράμματος λιτότητας είναι καλή ή κακή επιλογή, ας το αφήσουμε στους οικονομολόγους της ΕΚΤ και του ΔΝΤ. Φαίνεται πάντως ότι υπάρχει γενικευμένη συμφωνία πως οι ρυθμοί ανάπτυξης της Ευρωζώνης και εν γένει της ΕΕ θα παραμείνουν σε κάθε περίπτωση πολύ περιορισμένοι. Η Economist Intelligence Unit στην τελευταία έκθεσή της αναφέρει πως «οι ανησυχίες για την οικονομική κατάσταση της Ευρωζώνης παραμένουν» και προβλέπει ότι η ανάπτυξη στη δυτική Ευρώπη θα είναι το 2011 μόλις 1,1% και ίσως φτάσει αλλά δεν θα ξεπεράσει το 1,7% έως το 2015.
Ο Κρις Γουϊλιαμσον, επικεφαλής οικονομολόγος στην Markit, είναι ακόμη πιο επιφυλακτικός. Με δεδομένη την επιβράδυνση του παγκόσμιου εμπορίου και την στασιμότητα στις αγορές απασχόλησης των μεγάλων κρατών, αναρωτιέται αν η ανάπτυξη στον γαλλογερμανικό πυρήνα μπορεί να αντισταθμίσει «την επιστροφή στην ύφεση ενός αυξημένου αριθμού περιφερειακών χωρών». Με τη βιομηχανική παραγωγή στη Γαλλία να μειώνεται και τις γερμανικές εξαγωγές υπό πίεση εξαιτίας του πτωτικού δολαρίου, το κινέζικο νόμισμα υπό χειραγώγηση, τις παρεμβάσεις της Νότιας Κορέας για εξασθένιση και του δικού της νομίσματος, αλλά και την προβληματική ανάκαμψη της Αμερικής, δεν μπορούμε παρά να αναρωτιόμαστε για το πόσο ισχυρή θα πρέπει να είναι η γερμανική μηχανή ώστε να μπορέσει να οδηγήσει την ευρωπαϊκή οικονομία σε θετικό οικονομικό έδαφος.
Μόνο οι οικονομολόγοι της Goldman Sachs παραμένουν 100% θετικoί. Πιστεύουν ότι η Γερμανία αποτελεί όντως μια πανίσχυρη μηχανή και ότι οι Γερμανοί καταναλωτές θα ξυπνήσουν από τον λήθαργο μιας ολόκληρης δεκαετίας. Όπως οι ίδιοι το περιγράφουν: «Αναμένουμε ότι η ιδιωτική κατανάλωση – που παρέμεινε στάσιμη για 10 χρόνια – θα αναπτυχθεί πιο δυναμικά από εδώ και στο εξής». Το πρόβλημα είναι πως το ‘αναμένουμε’ είναι η λέξη των αισιόδοξων για το ‘ελπίζουμε’, πόσο μάλλον αφού η ομάδα της Goldman Sachs σημείωνε στην τελευταία της έκθεση: «Η γερμανική οικονομία εμφανίζει σημάδια επιβράδυνσης… η εμπορική δραστηριότητα και οι βιομηχανικές παραγγελίες χάνουν έδαφος… η ανάπτυξη θα παραμείνει χαμηλότερα των αρχών του έτους για το υπόλοιπο του 2010».
Δεν είναι όμως όλα μαύρα, τουλάχιστον σε μακροπρόθεσμο επίπεδο. Η ιρλανδική κυβέρνηση αρχίζει να αποδέχεται το γεγονός ότι οι πιστωτές των τραπεζών της θα πρέπει να μοιραστούν μέρος των ζημιών που μέχρι τώρα είχε επιβάλλει εξολοκλήρου στους φορολογούμενους, ενώ παράλληλα αντιστέκεται στις πιέσεις για αύξηση της εταιρικής φορολογίας από το σημερινό φιλικό στην ανάπτυξη επίπεδο του 12,5% στα βελγικά, γερμανικά, γαλλικά και ισπανικά αντιαναπτυξιακά επίπεδα του 30% και πλέον. Η Ισπανία υποχρεώνει τα περιφερειακά ταμιευτήρια, που ελέγχονται από τις τοπικές κυβερνήσεις και που υπήρξαν εξαιρετικά γενναιόδωρα προς τους πεινασμένους για πιστώσεις κατασκευαστές ακινήτων, σε συγχωνεύσεις και αναδιαρθρώσεις. Η ιταλική οικονομία συνεχίζει να εμφανίζει ανάπτυξη. Η, δε, λέξη ‘μεταρρύθμιση’ δεν είναι πια μια λέξη που οι πολιτικοί φοβούνται να ξεστομίσουν. Αυτά δεν είναι και τόσο σπουδαία σε σχέση με τις αρνητικές δυνάμεις που επιδρούν στις σημερινές ευρωπαϊκές οικονομίες, αλλά καλό είναι να μην τα αγνοούμε.
Πηγή
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου